Synagoga przy ul. Wólczańskiej 6

Synagoga przy ulicy Wólczańskiej 6

Synagoga zbudowana na działce przy ulicy Wólczańskiej 6, zwana czasem „synagogą wołyńską” lub „synagogą litwaków” była jedną z później zbudowanych łódzkich świątyń żydowskich. Plac pod budowę kupiony został w 1899 roku, przez grupę kupców, spośród których część – pod naciskiem przepisów przyjętych przez władze carskie – przybyła do Łodzi stosunkowo niedawno z położonych bardziej na wschód guberni. Żydów, migrujących w tym okresie do Królestwa z głębi Rosji określano potocznie, negatywnie nacechowanym określeniem „litwacy”.

Budowa synagogi przy Wólczańskiej potrwała pięć lat i zakończyła się w jesienią 1904 roku. Autorem projektu był Gustaw Landau-Gutenteger, roboty prowadziła zaś znana w Łodzi firma budowlana „Olszer i Szczeciński”. Świątyni nadano zwartą, nieco ciężką, formę neoromańską. Centralną część fasady wyróżniał płytki ryzalit, skrywający główne wejście i dużą rozetę na poziomie trzeciej kondygnacji, zwieńczony trójkątnym szczytem z fryzem arkadowym.

W niepodległej Polsce synagogą zarządzało stowarzyszenie „Ezras Izrael”, prowadzące działalność o charakterze religijnym i dobroczynnym.

Świątynia została zniszczona przez hitlerowców. W nocy z 10 na 11 listopada 1939 roku budynek został podpalony, a żołnierze niemieccy znęcali się nad duchownymi. Ostatecznie ruiny synagogi zostały zburzone w marcu 1940 roku.