Centrala Scheiblera
"Centrala" zakładów Scheiblera widziana od południa, od strony magazynów ok. 90 lat temu i ten sam widok obecnie. Zdjęcie archiwalne ze zbiorów Archiwum Państwowe w Łodzi.
Od połowy XIX wieku przy Wodnym Rynku rosnąć zaczęło największe, jak się z czasem miało okazać, imperium przemysłowe Łodzi. W 1854 roku władze miasta przekazały Karolowi Scheiblerowi znajdujący się tutaj plac, na którym ten zbudował fabrykę oraz pałac. Stanęły tutaj potężne gmachy poszczególnych oddziałów, nowoczesnej, zmechanizowanej fabryki – przędzalnia, tkalnia, wykańczalnia oraz magazyny. W bezpośrednim sąsiedztwie fabrycznych budynków z nieotynkowanej, czerwonej cegły w 1856 roku stanął dom, w którym zamieszkali Scheiblerowie. Wraz ze wzrostem dochodów firmy, następowała również rozbudowa rezydencji. Pierwszy jej etap przeprowadzono w 1865 roku, kolejny zaś w latach 1884-1886. Drugą przebudową kierował warszawski architekt Edward Lilpop. Wówczas też pałacowi nadano obecną, neorenesansową formę.Choć kompleks zabudowań fabrycznych, wybudowany przez Scheiblera w latach 70. na pobliskim Księżym Młynie był zdecydowanie większy, to jednak centrala firmy pozostawała przez kolejne lata przy Wodnym Rynku. Było tak również po 1921 roku, gdy dokonana została fuzja z zakładami Ludwika Grohmana, w efekcie której powstała nowa spółka akcyjna o nazwie: Zjednoczone Zakłady Przemysłowe Karola Scheiblera i Ludwika Grohmana.W latach II wojny światowej budynki spółki przy Wodnym Rynku zostały przejęte przez niemiecki koncern AEG (Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft), który m.in. montował tutaj aparaty radiowe. W okresie PRL dawną fabrykę Scheiblera przekształcono w Łódzkie Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Uniontex”. W pałacu natomiast początkowo ulokowała się Politechnika Łódzka, a po 1950 roku funkcjonowały tutaj m.in. instytucje zajmujące się obsługą przemysłu lekkiego (biura dokumentacji itd.), szkoła muzyczna, liceum bibliotekarskie czy wojewódzki konserwator zabytków. W 1986 r. pałac przejęty został przez Muzeum Kinematografii, funkcjonujące tutaj do dnia dzisiejszego.
