308 /384

Synagoga Alte Szil przy ul. Wolborskiej.

Informacje
W pobliżu
Informacje

Synagoga Alte Szil przy ul. Wolborskiej.

Decyzja o rozpoczęciu budowy nowej synagogi dla gminy żydowskiej w Łodzi podjęta została w latach 50. XIX wieku. Postawienie nowej świątyni było koniecznością, wobec pogarszającego się stanu technicznego i ciasnoty panującej w starej, drewnianej synagodze gminnej. Nową świątynie wybudowano na działce przy ulicy Wolborskiej 20, w sercu dzielnicy zamieszkanej przez łódzkich Żydów. Autorem projektu był budowniczy powiatowy, Jan Karol Mertsching. Prace rozpoczęto najprawdopodobniej jesienią 1859 roku, ukończono zaś dopiero w 1871 r. Przedłużanie się budowy spowodowane było pogorszeniem koniunktury w branży włókienniczej, spowodowanej tzw. głodem bawełnianym, wywołanym w efekcie wojny domowej w Stanach Zjednoczonych.

Ostateczny kształt świątyni nadał jednak dopiero generalny remont, połączony z uzupełnieniem brakującego wyposażenia i stolarki. Przeprowadzono go pod koniec lat 90., pod kierunkiem znanego w Łodzi architekta, Adolfa Zeligsona. On też nadał synagodze „mauretańską” szatę architektoniczną. Elewację zdobił naprzemienne białe i ciemne pasy, a ulokowane w jej centralnej części wejście główne ozdobiono pokaźnym portalem. Czytelne odwołanie do stylistyki znanej z architektury Bliskiego Wschodu służyło – jak zauważają historycy – podkreśleniu przywiązania do żydowskich tradycji, czerpiących swoje źródło właśnie z tego regionu. Była to zarazem próba symbolicznego przeciwstawienia się tendencjom asymilacyjnym, popularnym wśród postępowo zorientowanej części społeczności łódzkich Żydów, nawołującej do reformy obyczajów.

Synagoga uchodziła za jeden z najciekawszych architektonicznie gmachów Starego Miasta i zarazem bastion żydowskiej ortodoksji. Po zajęciu Łodzi przez Niemców w 1939 roku hitlerowcy podłożyli ogień pod świątynię, lecz udało się ją uratować przed całkowitym zniszczeniem. Nie na długo jednak – pod koniec grudnia władze okupacyjne wydały polecenie rozebrania synagogi. Prace rozbiórkowe zakończono wiosną 1940 roku. Po II wojnie światowej ta część miasta została gruntownie przebudowana, a miejsce zniszczonych przez hitlerowców gmachów zajęły nowe budowle. W pobliżu miejsca, gdzie stała dawna synagoga, znajduje się dzisiaj budynek Szkoły Podstawowej nr 45.

Okres czasu
Różnica (lata)
1850
2024
1935
2019
Różnica (lata)
84
Autorzy
Data zrobienia
Data dodania
Włodzimierz Pfeiffer
1935
Stefan Brajter
2019
05.04.2019
TAGI